22. kromozomun şifresi çözüldü

tarafından aysien Salı Eyl. 23, 2008 11:08 am

22. kromozomun şifresi çözüldü

İlk kez insanoğlunun 23 çift kromozomundan biri deşifre edildi. 700 gen taşıdığı tahmin eilen 22'nci kromozomun çözümlenmesiyle kalpten kansere kadar çeşitli hastalıklara karşı yeni ilaç ve tedavi yöntemleri geliştirilebilecek.

BİLİMADAMLARI insanın genetik özelliklerini taşıyan yapı taşlarından biri olan 22'nci kromozomun gen haritasını çıkarmayı başardılar. 22'nci kromozumun deşifre edilmesiyle kalp hastalıklarından şizofreniye kadar çeşitli sağlık sorunlarına karşı ilaç ve tedavi yöntemleri geliştirilebilecek. Uzmanlara göre, ilk kez bir kromozomun deşifre edilmesi insanoğlunun Ay'a ayak basması ve atomun parçalanmasından bile daha önemli...

Normal olarak insanın hücre çekirdeklerinde yarısı anneden, yarısı babadan olmak üzere 23 çift kromozom bulunuyor. Her bir kromozomda ise insanın saç renginden ten rengine, hastalıklara direncinden zekasına kadar tüm ırsi özelliklerini belirleyen binlerce gen yer alıyor. Kromozomlar ise canlıların oluşması ve canlılığın devamını, her türlü işlevini görmesini sağlayan genetik şifreyi, yani DNA'yı oluşturuyor.

27 SAĞLIK SORUNU

İnsanda yaklaşık 61 bin gen bulunduğunu tahmin eden bilimadamları ve özel şirketler yıllardan beri insanın gen haritasını tamamiyle deşifre edebilmek için zamana karşı yarış veriyorlar. Sonunda İngiliz, Amerikalı, Japon, Kanadalı ve İsviçreli bilimadamlarından oluşan bir ekip ilk kez insanın bir krozomonu, 22'nci kromozomu tamamen çözmeyi başardılar.

22'nci kromozom, kromozomların en küçüklerinden biri ve çifte DNA zincirinin yaklaşık % 1.1'ini oluşturuyor. Söz konusu kromozomda yaklaşık 700 genin bulunduğu tahmin ediliyor. Bu genlerin bazılarının kanserden kalp, sinir sisteminden fetüs gelişimiyle ilgili 27 ayrı sağlık sorunuyla ilgili olduğu söyleniyor.

KİŞİYE ÖZEL İLAÇ

Genlerin ve nasıl işlediklerinin belirlenmesi, mucizevi ilaçların ve kişiye özel ilaçların gelişmesine katkıda bulunarak, insanoğlunun sağlık kalitesini artırabilecek. Aşılar ve yeni tedavi metodlarıyla genetik hastalıklarla mücadele etmek kolaylaşacak. Ancak genlerin kötü amaçla kullanılabileceği, mesela işverenlerin işçi alırken gen sağlığı raporu isteyebileceği, sigortaların da genetik raporunu riskli bulduğu kişileri kabul etmeye bileceği söyleniyor.

Ancak bilimadamları, bir insan kromozomunun bilgisayarlar aracılığıyla tamamen çözümlenmiş olmasının bilimdeki en önemli ilerleme olarak tanımlıyor. Human Genome Projesi'nin Ulusal Sağlık Enstitüsü adına başkanlık eden Francis Collins, 'İlk defa insanın kullanma kılavuzundaki bir bölümü tamamen okumuş olduk. Bu insanoğlunun şimdiye kadar attığı en önemli adımdır. Buna atomun parçalanması ve Ay'a gitmek de dahildir' diye konuştu. Araştırmayla ilgili verilen İngiliz bilim dergisi Nature'da yayınlandı.

Genetik harita yarışı

ÖZEL şirketler ile bilimadamları insanın gen haritasını ilk önce deşifre edebilmek için birbirlerine karşı amansız bir yarış veriyor. İki tarafta tüm kaynaklarını seferber etmiş durumda.

Amerikan girişimci Craig Venter'in şirketi Celera Genomics'in haritayı yeni yılın ilk aylarında tamamlayabileceği söyleniyor. Ancak bilimadamlarının korkusu, şirketin genlerin teliflerini satın alarak tekel kurması. Bu durumda genlerle ilgili araştırma yapmak isteyen herkesin şirkete telif hakkı ödemesi gerekeceği bile söyleniyor.

Çeşitli ülkelerden Human Genome Projesi'ne katılan bilimadamları ise yarışı Venter'a kaptırmamak için çabalıyorlar. Bu nedenle genlerle ilgili buldukları herşeyi kamuoyuna açıklıyorlar.